Filantropen en supernerds
Een tijdje geleden zag ik een interview met legendarisch uitvinder, miljonair en filantroop Elon Musk. Elon Musk is een miljonair die zijn kapitaal inzet om het reizen door de ruimte voor iedereen mogelijk te maken. Alsof dat nog niet genoeg is, wil hij ook nog eens raketten bouwen die meer dan eens gebruikt kunnen worden. Daarnaast werkt hij aan een tunnelsysteem dat files verleden tijd moet maken en bouwt hij Tesla’s (hypermoderne elektrische auto’s). Hij staat daarbij voortdurend voor breinbrekende (voor hem ‘fun’) vraagstukken. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat je een ‘air pressure pod’ maakt waarmee mensen op hoog tempo door een tunnel schieten en zo binnen no time van Amsterdam naar Parijs suizen, liefst zonder te sterven?
Een aantal maanden daarna zag ik een eenzelfde soort interview met John Carmack, de bedenker van baanbrekende videospellen als Wolfenstein, Doom en Quake. Carmack is tevens de bedenker van de Oculus Rift. Dit is een zogenaamde Virtual Reality bril, een bril die ervoor zorgt dat je je in een digitale wereld waant. Zo kun je dus een videospel spelen of film kijken terwijl je zelf midden in de actie zit. Dit leidt tot interessante vraagstukken. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat iemand niet van de trap sodemietert tijdens een potje Fortnite in virtual reality?
Growth mindset pur sang
Ik vind het altijd prettig om naar dit soort mensen te luisteren. Uitvinders als Carmack en Musk praten over de wereld als iets dat te ‘engineren’ oftewel te ontwerpen valt. Zij zien zaken als ruimtereizen, het energieprobleem oplossen en het milieu fixen als technische problemen. Het is allemaal mogelijk, we missen alleen in sommige gevallen de technische knowhow nog. De uitspraak ‘we are not there yet, we still have some problems to fix’ spreekt volgens mij bovendien van een growth mindset pur sang.
Een term als ‘build and destroy’ spreekt eigenlijk voor zich. Iets bouwen en vervolgens kapot maken. Uiteraard niet zomaar, maar om te kijken waar de grenzen liggen van een nieuwe machine om deze grenzen vervolgens op te rekken. Elon Musk (overigens een “school drop out”) gaat hier zelfs zo ver in dat hij bijna persoonlijk failliet is geraakt tijdens het testen van meerdere raketten, bedoeld om mensen naar Mars te krijgen. Voor hem is het fixen van het probleem belangrijker dan voor hem triviale zaken als geld.
Deze mensen functioneren aan de top van hun werkvelden. Werkvelden die vallen en staan met de creativiteit van de mensen die er in werken. In mijn ogen valt er iets te leren van dit soort mensen, met name in het onderwijs.
Bouwen en vernielen in het onderwijs
Ook het onderwijs is in mijn ogen een werkveld waarin creativiteit van levensbelang is. Wij zullen in toenemende mate creatief moeten zijn om onze leerlingen te motiveren, hun interesse aan te spreken of te verbreden en ze blijvende vaardigheden en kennis bij te brengen. Ik wil er dan ook voor pleiten om meer aan ‘build and destroy’ te doen.
In het onderwijs hebben wij het grote voordeel dat we niet bezig zijn met het investeren van onze privé euro’s of het bouwen van een raket die onze soort uiteindelijk veilig (èn duurzaam) naar Mars zou moeten brengen. Wij hebben een taak die iets veiliger en wellicht moeilijker is. Ons werk is om situaties te ontwerpen. Situaties die ervoor zorgen dat onze leerlingen zin krijgen in leren. Die situaties moeten telkens aan nieuwe eisen voldoen. Die eisen verschillen per niveau, leerjaar, kalenderjaar en zelfs per individu.
“Probeer te vinden waar de grenzen van de opdracht, klas en jouzelf liggen en probeer die grenzen te verleggen.“
In het onderwijs houden we van praten. Praten over ons vak, praten over onze leerlingen, praten over (al dan niet teruggedraaide) onderwijsvernieuwingen en dingen die eigenlijk beter zouden kunnen. Volgens mij is het belangrijk dat we meer gaan dóén, bedenk iets cools en probeer het! Build and destroy! Doe iets moeilijks met je klas! Lukt het? Fijn, op naar het volgende moeilijke stukje! Lukt het niet? Probeer te vinden waar de grenzen van de opdracht, klas en jou zelf liggen en probeer die grenzen te verleggen. Ga op zoek naar het eerstvolgende stukje dat moeilijk is. Dit is in het onderwijs ook wel bekend als de zone van naaste ontwikkeling, oftewel het spanningsveld tussen wat je zelfstandig kan en nog niet zelfstandig kan. Juist door het behalen van successen in dit spanningsveld zullen jouw leerlingen (of jij zelf) leren. Grappig genoeg zorgt dit doorgaans voor intrinsieke motivatie bij leerlingen (of jouzelf). Ik vermoed dat dit ook een belangrijke reden is waarom John Carmack zijn Ferrari’s opvoert totdat het motorblok smelt.
Zie jij bijvoorbeeld een Havist die het voor jouw vak eigenlijk te makkelijk heeft, bied deze dan de kans om het vak op een hoger niveau af te ronden. Komt een van jouw BB-leerlingen bij je met de vraag of zij wetenschapper kan worden? Laat haar voor jouw vak dan eens een onderzoekje doen, met hypothese en al. Toont jouw KB3 natuurkunde klas interesse in quantum fysica? Bouw daar dan eens een lesje omheen. Ben jij benieuwd of je met jouw Kader 4 klas gezamenlijk A Brave New World kan lezen en de thema’s erin kan uitdiepen? Probeer dit dan uit!
Dus de eerstvolgende keer dat je je afvraagt of een goed doordacht lesontwerp voor VWO ook gaat werken in jouw Mavo-klas, denk dan aan build and destroy! Denk er goed over na, pas aan, voer uit en pas opnieuw aan. Je zult zien dat jouw leerlingen tot veel dingen in staat zijn die jij niet voor mogelijk had gehouden. En zodra de grenzen zijn verlegd, wat is dan het volgende moeilijke stukje? Alleen op deze manier blijven we onszelf, de leerling en ons vak verbeteren.
We are not there yet, we still have some problems to fix!
DELEN: